apte
Rak piersi to poważna choroba, która wykryta zbyt późno w wielu przypadkach jest śmiertelna. W naszym kraju jest najczęściej występującym wśród kobiet rodzajem nowotworu złośliwego. Nie zawsze można się przed nim uchronić, z pewnością jednak warto zrobić wszystko, by umożliwić jak najszybsze postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia. Mammografia to jedno z kluczowych badań wykorzystywanych w tym celu. Sprawdź, kto powinien się na nie zdecydować, jak często należy je wykonywać i jak wygląda w praktyce jego przebieg.
Kiedy należy zgłosić się na mammografię?
Mammografia, lub inaczej RTG gruczołów piersiowych, to badanie profilaktyczne, któremu powinna poddawać się regularnie co dwa lata każda kobieta między 50. a 69. rokiem życia. W tej grupie wiekowej odnotowuje się statystycznie najwięcej zachorowań, dlatego to właśnie ona jest objęta profilaktycznym programem badań przesiewowych. U młodszych kobiet, w związku z inną budową piersi, zamiast mammografii zaleca się coroczne USG. Za najwcześniejszy wiek, w którym badanie RTG gruczołów piersiowych jest miarodajne, uznaje się 35. rok życia.
Istnieją jednak pewne sytuacje, które stanowią wskazanie do tego, by korzystać z mammografii wcześniej lub częściej niż mówią oficjalne zalecenia obowiązujące w naszym kraju. Dotyczy to na przykład kobiet, w których rodzinie już wcześniej pojawiały się zachorowania na raka piersi. Obowiązkowo należy umówić się na konsultację z lekarzem i badanie również wtedy, gdy w piersiach pojawią się jakiekolwiek niepokojące zmiany, na przykład w postaci guza. Alarmujący jest również każdy wyciek z sutka, inny niż dotychczas kształt piersi czy kolor brodawki.
Na czym polega badanie mammograficzne?
Badanie polega na prześwietleniu promieniowaniem rentgenowskim gruczołu sutkowego. Obecnie wykonuje się je przede wszystkim w technice cyfrowej. Na podstawie uzyskanych wyników ocenia się jakość tkanek budujących piersi i stan mikrozwapnień, które mogą się w nich pojawić oraz wykrywa ewentualne niepokojące zmiany, nawet te wielkości zaledwie kilku milimetrów.
Podczas badania pacjentka zostanie poproszona o rozebranie się od pasa w górę. Następnie będzie musiała ułożyć pierś na specjalnej poziomej podkładce. Druga płytka kompresyjna dociśnie ją w taki sposób, by tkanki były jak najlepiej widoczne. Znajdujący się w urządzeniu detektor będzie emitował promieniowanie umożliwiające uzyskanie cyfrowego obrazu. Po wykonaniu pierwszego zdjęcia płytki przemieszczą się w celu zobrazowania piersi z innej perspektywy. W drugiej części badania wszystkie opisane czynności są powtarzane dla kolejnej piersi.
Mammografia charakteryzuje się bardzo wysoką skutecznością w ograniczaniu śmiertelności wśród kobiet chorujących na raka piersi. Szacuje się, że regularnie wykonywana może pomóc w wykryciu aż 95% wczesnych przypadków tej choroby. Znaczna część z nich to zmiany, które nie są jeszcze wyczuwalne w badaniu palpacyjnym.
Jak się przygotować do mammografii?
Mammografia nie wymaga żadnych szczególnych przygotowań. Jeśli to możliwe, najlepiej, żeby w dniu badania pacjentka była w pierwszej fazie cyklu. Bezpośrednio przed wizytą na ciało w okolicach piersi nie powinno nakładać się żadnych kremów ani balsamów. Dobrze jest zrezygnować nawet z użycia dezodorantu. Kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą powinny odstawić ją mniej więcej cztery tygodnie przed planowanym terminem wizyty. Dla własnej wygody i komfortu warto zadbać też o odpowiednio dobrane ubranie – niekrępujące ruchów i łatwe do zdjęcia.
Czy mammografia to bolesne badanie?
Mammografia jest badaniem bezbolesnym i nieinwazyjnym. Może pojawić się jedynie lekki dyskomfort związany z uciskiem na piersi. Jest on jednak niezbędny w celu uzyskania wyraźnego obrazu. Dawki promieniowania jonizującego wykorzystywane podczas badania są niewielkie. Tym bardziej nie warto więc zwlekać z wykonaniem go, zwłaszcza jeśli zaobserwowało się u siebie jakieś niepokojące zmiany.
Jak często wykonywać kontrolną mammografię?
Zgodnie z aktualnymi zaleceniami, każda kobieta po 50., a przed 69. rokiem życia, powinna wykonywać to badanie co dwa lata. Jeśli jednak w jej rodzinie pojawiały się przypadki raka piersi, rekomenduje się, by poddawała się mammografii częściej. Z takim obciążeniem pierwsze badanie należy wykonać 10 lat przed osiągnięciem wieku, w którym zachorowała osoba należąca do rodziny i powtarzać ją co roku. Również wtedy, gdy w piersi można wyczuć guzki albo wtedy gdy gruczoł zmienił swój kształt, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, bez względu na termin ostatniego badania.
Warto wiedzieć więcej o profilaktyce raka piersi
Bardzo pocieszające jest, że coraz więcej kobiet w naszym kraju zdaje sobie sprawę z tego, jak groźną chorobą jest rak piersi i jak ogromną rolę w jego wczesnym wykrywaniu odgrywa profilaktyka. Wciąż jednak należy dążyć do szerzenia świadomości w tej sprawie, zwłaszcza wśród osób zamieszkujących mniejsze miejscowości, z ograniczonym dostępem do lekarzy i edukacji zdrowotnej. Na tle Europy Zachodniej wśród Polek badania przesiewowe cały czas są jeszcze zbyt mało popularne. Tym bardziej warto więc kłaść duży nacisk na przygotowywanie kolejnych kampanii uświadamiających i dofinansowanie mammobusów, czyli jeżdżących po całym kraju autobusów, w których można wykonywać badania piersi. Jeśli tylko masz taką możliwość, namawiaj do regularnych wizyt kontrolnych kobiety ze swojego najbliższego otoczenia.
