Ból gardła może być bardzo uporczywy, a w sytuacji gdy towarzyszy mu gorączka również niebezpieczny. Jak odróżnić ból gardła wirusowy od bakteryjnego i jak go samodzielnie leczyć, dowiecie się z poniższego artykułu.
Jakie mogą być przyczyny bólu gardła?
Ból gardła jest jedną z najczęstszych dolegliwości towarzyszących infekcjom górnych dróg oddechowych. Jego główną przyczyną jest wirusowy stan zapalny gardła, migdałków podniebiennych lub nosogardła i w zależności od przyczyny ból lokalizuje się w różnych obszarach. Objawy infekcji obejmują zarówno ból jak i podrażnienie błony śluzowej, a czasem problemy w połykaniu. Ból gardła powodują także: zapalenie krtani spowodowane nadużywaniem głosu, alergie, podrażnienie dróg oddechowych w wyniku działania substancji drażniących np. dymu oraz refluks żołądkowo-przełykowy. Wracając do bólu towarzyszącemu infekcjom należy zaznaczyć, że u 90% pacjentów, główną przyczyną zapalenia są wirusy, m.in. rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy. Ból gardła wywołany wirusami zwykle nie utrzymuje się długo, a jego wzmożenie przypada na pierwsze 2 dni infekcji. U 40% pacjentów objawy zazwyczaj ustępują w ciągu 3 dni, a u 82% pacjentów w ciągu tygodnia. Pozostałe 10% to infekcje bakteryjne, wywołane np. przez Streptococcus pyogenes. Zakażenie bakteryjne trwa dłużej i niestety może dawać niebezpieczne powikłania dlatego wymaga konsultacji z lekarzem.
Jak diagnozować bakteryjny ból gardła? Czym jest skala Centora?
Istnieje kilka sygnałów ostrzegawczych, które mogą sugerować bakteryjną przyczynę infekcji i potrzebę dokładnej diagnostyki oraz wizyty u lekarza. Należą do nich: ogólne złe samopoczucie, nadmierna senność u małych dzieci, duszność i objawy niewydolności oddechowej, zmniejszone oddawanie moczu, długotrwała gorączka, poty i dreszcze, nadmierne ślinienie się, przytłumiony głos, utrudnione przełykanie płynów i szczękościsk. Niepokojące może być też ograniczenie objawów infekcji do bólu gardła ponieważ zwykle infekcjom wirusowym oraz stanom alergicznym towarzyszy katar, kaszel albo łzawienie oczu. W celu stwierdzenia, czy ból gardła może być związany z infekcją paciorkowcową, pomocna jest skala Centora, która umożliwia ocenę typowych objawów zakażenia bakteryjnego. Zalecany może być również szybki test tzw. CRP-Screen czyli test do wykrywania poziomu białka C-reaktywnego, którego poziom jest podniesiony przy okazji infekcji bakteryjnych. Obie metody pozwalają ocenić, czy w danym przypadku zastosowanie antybiotyku jest konieczne. W skali Centora należy zsumować punkty, które przypadają na wystąpienie określonego parametru. W przypadku, gdy wynik wyniesie powyżej 3, należy zgłosić się do lekarza, który rozważy antybiotykoterapię. Parametr pierwszy to temperatura ciała > 38° (+1), drugi to brak kaszlu (+1), kolejny to powiększone węzły chłonne szyjne przednie (+1), dalej jest wysięk na migdałkach i ich obrzęk (+1), oraz wiek 3-14 lat (+1), wiek 15-44 lat (0), wiek > 45 lat (-1).
Leczenie bólu gardła
Według aktualnych wytycznych, jako leczenie bólu gardła pierwszego wyboru zalecane jest leczenie objawowe. Zatem, w pierwszej kolejności ostry ból należy łagodzić miejscowymi lekami przeciwbólowymi. W aptekach dostępnych jest wiele pastylek do ssania i sprayów z substancjami przeciwbólowymi. Najpopularniejsze z nich to benzydamina, salicylam choliny i chlorowodorek lidokainy. Niektóre składniki mają działanie wyłącznie przeciwbólowe, inne np. flurbiprofen w formie tabletek do ssania Strepsils Intensiv działają także przeciwzapalnie. Przy bólu drażniącym, często współistniejącym z chrypką należy się skoncentrować na nawilżeniu śluzówki i leki przeciwbólowe przeplatać powlekającymi. W tym celu można sięgnąć po pastylki do ssania z ekstraktami ziołowymi np. z porostem islandzkim. Niektórym pacjentom, niezależnie od przyczyny bólu, bardzo pomagają preparaty z propolisem lub miodem np. Honikan. Bardzo skuteczne w uśmierzaniu bólu są również płukanki z diklofenakiem np. Diclostim. Często pacjenci udający się do lekarza nalegają na rozpoczęcie antybiotykoterapii. Nie są jednak świadomi, że nie prowadzi ona do natychmiastowego złagodzenia objawów, a w przypadku infekcji wirusowej wcale nie przyniesie oczekiwanego rezultatu. Antybiotyki działają tylko na bakterie i nie zwalczą wirusów. Przypominamy, że ostre wirusowe zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych jest najczęstszą przyczyną nadużywania antybiotyków w Polsce i apelujemy o rozsądek. Nadużywanie antybiotyków może mieć bardzo przykre konsekwencje dla organizmu oraz przyczyniać się do rozwoju szczepów opornych oraz zmniejszenia skuteczności tych substancji w przyszłości. Zachęcamy jednocześnie do szybkiego włączenia leczenia przyczynowego, które podniesie nasz standard życia w infekcji i dodatkowo może skrócić czas jej trwania.
Warto wiedzieć więcej z Aptemed
Mamy nadzieję, że dzięki naszemu poradnikowi wiesz już więcej na temat bólu gardła, a nasze porady związane z jego łagodzeniem będą dla Ciebie pomocne. Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę w zakresie różnego rodzaju schorzeń oraz sposobów zapobiegania im, zachęcamy do przejrzenia innych artykułów dostępnych na stronie Apte-Med. Zaglądaj na naszego bloga jak najczęściej, ponieważ regularnie publikujemy tam wiele ciekawych tekstów, z których dowiesz się, jak zadbać o zdrowie swoje i swoich bliskich.
